اهمیت محیط زیست سالم وآب پاک در صحت وسلامتی انسان

الحمد لله الذی انعم علیناالصحة والعافیة وحثنا بحفظه ورعایته والصلوة والسلام.علی خیرخلقه محمدالذی بین أن الصحة والعافیة افضل ماانعم الله به علی الانسان بعد الاسلام،وعلی آله واصحابه الطاهرین ومن تبعهم باحسان الی یوم الدین.

قال الله تعالی:يَا أَيُّهَا النَّاسُ كُلُواْ مِمَّا فِي الأَرْضِ حَلاَلاً طَيِّباً وَلاَ تَتَّبِعُواْ خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُّبِينٌ بقره:(168).

ترجمه:ای مردم ازآنچه درزمین است حلال پاکیزه رابخوریدپیروی نکنیدگامهای شیطان راهرآینه اوشمارادشمن آشکاراست.

پیامبرﷺ راجع به اهمیت صحت می فرماید:(نعمتان مغبون فیهماکثیرمن الناس الصحة والفراغ)صحیح مسلم.

"ازجمله نعمتهای خداداده دونعمت طوری است که بیشترمردم ازآنهااستفاده اعظمی ننموده،متحمل غبن وخساره بزرگی میگردند.یکی ازآن دونعمت همانا نعمت صحت وسلامتی،ودیگری فراغت وداشتن وقت،ومساعد بودن فرصت برای انجام کارها وبرنامه های ضروری است.

شکی نیست که صحت وسلامتی یکی از نعمت های بسیاربزرگ وارز شمند به شمارمی رود،ودرروندبهترشدن زندگی هرانسان نقش بس فوق العاده ومؤثری دارد، تاجائیکه هیچ انسان درصورت برخوردارنبودن ازنعمت صحت وسلامتی با وصف میسربودن تمام امکانات ووسایل بهتر زیست ومعیشت نمی توانداز زندگی خود لذت ببرد.

باتوجه به اهمیت صحت وسلامتی دربهبود زندگی، وزارت های صحت ، سازمان هاوارگانهای صحی جهان همواره تلاش می ورزندتادرجلوگیری ازامراض ورفع مشکلات صحی وعوامل آن اقدامات قاطع ومؤثری راروی دست گیرند، اماباتأسف باوصف همه فعالیت ها بازهم می بینیم که مشکل صحی درجای خودکماکان باقی بوده،جامعه بشری دربرابرآن به عنوان یکی ازچلنج هاوبحران های لاینحل برخوردمی کند .ازآنجائیکه دین مقدس اسلام طوریکه ازنامش پیدااست دین سلامتی وتندرستی،طهارت ونظافت،آسایش وراحت بوده،

ودرپهلوئی توجه به حل سایرمشکلات فردی واجتماعی،مشکل صحی انسان هاوجامعه رانیزباتأکید نمودن برحفظ محیط زیست،وتشخیص نمودن وسایل علاج،وارائه پروگرامهای وقایوی وبهداشتی مؤثردرنظرگرفته است که یک نمونه آن رامی توان دراین جمله کوتاه ودرعین حال بسیارجامع وفراگیر پیامبر ﷺ که فرمودند: " االطهور شطرالایمان "   صحیح مسلم

 "رعایت نظافت وطهارت یک بخش ازایمان است "،می توان در یافت نمود.

 

همچنان طب اسلامی درچوکات آیات متعدد قرآن کریم،واحادث صحیح ومعتبر نبوی که تعداد آنهاطبق شمارش واحصائیه ای یکی ازدانشمندان به بیشترازسیصد حدیث بالغ می گردد، علاج وتداوی انسان مریض راازناحیه جسمی وروحی ، ظاهری وروانی درنظرگرفته است که یک نمونه بارزآن رامی توان دراین فرموده دیگر پیامبر ﷺ سراغ نمود.:(ماأنزل الله داءً إلاأنزل له شفاء) صحیح بخاری

" خداوند هیچ مرضی رانازل ننموده مگراینکه برای عــــــــــــــــــــــــــلاج وتداوی آن وسیــــــــــــــــــله شفاء راهـــــــــــــــــــــــم آفــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــریده است؛خداوندمتعال انسان رادربهترین شکل وصورت آفریده،ودرچوکات شرایع آسمانی به خاطرصحت وسلامتی ظاهری وباطنی،روحی وروانی او اصول وقواعدی رامقررکرده است،که تطبیق نمودن آن درصحنه عمل نه تنهاضامن صحت وسلامتی هرانسان بلکه تمام افراد، محیط زیست وجامعه بشری بوده وسبب نجات یافتن انسان ازهرگونه انحراف وامراض مزمن وخطرناک میگردد.

وازهمینجااست که پیامبرﷺانسان رابه اهمیت وارزش برخورداربودن ازنعمت صحت وسلامتی متوجه ساخته، فرموده است:من أصبح منکم آمنافی سربه،معافی فی جسده،عنده قوت یومه فکأنماحیزت له الدنیابحذافیرها.سنن ترمذی

کسیکه ازخواب وخوابگاهش درحالی برخیزدکه درخانه ویامحل سکونتش احساس آرامش رانماید وهم چنین ازناحیه بدن سالم وتندرست بوده ودرعین حال قوت ویاخوراکه همان شب وروزش راهم داشته باشد مثل این است که دنیاراباتمام داشته هایش برایش داده شده است .

ودریکحدیث دیگر فرمودند:أول مایسأل عنه العبد یوم القیامة من النعیم أن یقال له الم نصح لک جسمک،ونروک من الماء البارد.

اولین نعمتیکه روزقیامت ازهرانسان درموردآن پرسیده می شود همانانعمت صحت است طوریکه برایش گفته می شودآیامابرایت جسم سالم نداده بودیم؟وآیاترا از آب سردوزلال سیراب ننموده بودیم؟" .

اهمیت صحت را دراسلام نیزازاینجامی توان درک کرد که صحت ویاتندرستی یگانه وسیله بهترانجام دادن تمام تکالیف شرعی ودینی است چون انسان مریض نمی تواند بصورت صحیح نمازبخواند ، ونه هم توانائی گرفتن روزه رمضان ، وادانمودن حج خانه کعبه ، وخدمت والدین راندارد .

بدون داشتن صحت وتندرستی انسان نمی تواند ازعهده هرگونه کاروفعالیت دیگراعم ازصنعت وتجارت ، درس وتعلیم ، کمک ودستیاری مستمندان وسایر مظلومین وستم دیدگان ، وفراگرفتن سایر مهارت های فنی وحرفوی برآمده نقش فعال ومؤثرخودرادرجامعه ایفاکند چون تمام این موارد فوق درپهلوی داشتن استعدادوقابلیت های ذهنی وعلمی درقدم اول به صحت وتندرستی بدنی نیزنیازمبرم دارد .

وازهمینجااست که پیامبر ﷺ مسلمانان رابه کسب نیرو وبدست آوردن قوت وتوانائی وتوصیه نموده:

المؤمن القوی خیرواحب الی الله من المؤمن الضعیف،وفی کل خیر{صحیح مسلم}.

"مسلمان قوی ونیرومند نزدخداوند متعال ازمسلمان عاجز وضعیف خوبتر وبهتراست".ازحدیث شریف این حقیقت برملامیگرد دکه برهرمسلمان مکلف ومتعهد درپهلوی داشتن قوت دینی وایمانی داشتن قوت ونیروی جسمانی که به وسیله آن ازعهده هرگونه کار وفعالیت مفید برآمده بتواند هم حتمی وضروری است .

 

 

موفق بغدادی درکتاب  طب نبوی خود مینویسد: 

" العافیة افضل ماانعم الله به علی الانسان بعد الاسلام،ولایتمکن من حسن تصرفه،والقیام بطاعة ربه إلا بوجودها،ولامثل لها،فلیشکرها ولایکفرها " .

 "عافیت وتندرستی بعدازنعمت اسلام بهترین نعمتی است که خداوندبرانسان ارزانی فرموده است، وتازمانیکه نعمت صحت میسرنباشد انسان نه ازعهده فعالیت وتصرف خوب برآمده می تواند،ونه ازعهده طاعت وعبادت پروردگارش.واین نعمت یعنی نعمت صحت مثال ونمونه ندارد . پس باید انسان شکراین نعمت رابجا آرد .

ودریک حدیث دیگرپیامبر ﷺ مسلمانان راازبی اعتنائی نمودن درموردنعمت صحت وتندرستی اخطار داده می فرماید: (نعمتان مغبون فیهماکثیر من الناس الصحة والفراغ)سنن ترمذی .

 ازجمله نعمتهای خداداد دونعمت طوری است که بیشترمردم ازآنهااستفاده اعظمی ننموده،متحمل غبن وخساره بزرگی میگردند. یکی ازآن دونعمت همانا نعمت صحت وسلامتی،ودیگری فراغت وداشتن وقت،ومساعد بودن فرصت برای انجام کارهاوبرنامه های ضروری است ،ازاین حدیث امام نووی چنین استنباط نموده است.

1.هرانسان مکلف وعاقل حیثیت تاجررادارد که عمده ترین سرمایه اش صحتمندی وداشتن وقت وفرصت خوب است.پس هرگاه اگرانسان مکلف ازاین سرمایه استفاده درست نماید،می تواند مفاد خوبی بدست آرد امابرعکس زمانیکه انسان ازاین سرمایه خدا داداستفاده نکند نادم وپشیمان گردیده،متحمل غبن وخساره جبران ناپذیری میگردد.

2.اسلام برای وقت که همانا حیات وزندگی انسان است،ونیزبرای سلامتی وتندرستی که وسیله رسیدن به کمال دینی ودنیوی است،ارزش زیادی راقایل شده است .

3.مفهوم شکرنعمت همانا استخدام وبهره گرفتن ازآن درانجام دادن طاعت وعبادت خداوند است .

نظربراهمیت خاص وجایگاه رفیع نعمت صحت وتندرستی دردین مبین اسلام خداوند متعال به حفظ نفس وجان،وحفاظت ونگهداشت صحت تاکید میکند.

وهمچنان بخاطرتضمین سلامتی دین وایمان،عقل واندیشه،جان وبدن خداوندمتعال استفاده ازهرگونه اشیاومواد پلید ونجس راکه سبب مرض ویاهلاکت انسان گردد برمسلمان حرام قرارداده،وتنهاهمان اشیاومواد پاک وتازه راکه سبب صحت وسلامتی انسان باشد،حلال قرار داده است .

ونیزیکی ازوسایل حفظ صحت که اسلام برآن تاکید دارد انجام دادن طاعت وعبادات است مانند نماز ، روزه وغیره که انجام دادن اینهاواقعاً ضامن صحت وتندرستی فرد وجامعه است.

علاوه برموارد فوق که همه برچگونگی توجه بیش ازحد اسلام برصحت وتندرستی دلالت دارد می بینیم که اسلام تداوی ازامراض رانه تنها مشروع قرارداه،بلکه برای نجات ازهرگونه مرض،واعاده صحت ازدست رفته درچوکات طب اسلامی دواهای راکه در رأ س آنها قرآن وعسل قراردارد،تجویزنموده است.

پس ازتمام موارد فوق این حقیقت برملامیگردد که اسلام درپهلوی عنایت وتوجه خاصی که به روح وروان انسان نموده است،جسم وبدن انسان رانیزنادیده نگرفته،وبرای سلامتی هردو درچوکات تعالیم والای قرآن وسنت،

احکام وشرایع خاصی راوضع کرده است که درصورت تطبیق وعملی نمودن آن انسان می تواند سلامتی ظاهری وباطنی،روحی وبدنی اش راحفظ کند.ونیزناگفته نماند که اسلام به سلامتی ظاهری بدن بدون داشتن سلامتی روح ،تزکیه وپاکی نفس که یکی ازمهمترین اهداف بعثت پیامبران است کدام ارزشی راقایل نشده است،وازاینجامی توان روش اعتدال ویاوسطیت ومیانه روبودن اسلام واحکام اسلام رابصورت درست،درک نمود .

 

 

طوریکه ازمباحث واضح گردیده که صحت یک نعمت بزرگ خداوندی برای بشریت می باشد وصحت رامی توان در  رعایت نظافت وخوردن خوراک های پاک وهمچنان حفظ جنگلات وسرسبزنگهداشتن محیط زیست بدست آورد جنگلات ازیک طرف محیط راسالم وپاک می سازد ازطرف دیگر یک سرمایه ملی به حساب  میرودکه همه مردم درآن سهم دارند بناءً قطع جنگلات وقاچاق آن هم صدمه جبران ناپذیربه محیط زیست وصحت مردم وخیانت به بیت المال بشمارمی رود.

بناءً همه مامسؤلیت داریم تاازمحیط زیست وجنگلات خویش ولودرهرنقطه ازکشورباشد حمایت نمایم وعلیه کسانیکه دست به قطع جنگلات می زنند وآن راقاچاق می نمایند باارگانها امنیتی ومسؤل همکاری همه جانبه نمایم تاازدستبرد سرمایه ملی جلوگیری به عمل اید.....

 فشردتر باید توضیح کرد:

1.صحت یکی ازنعمت های زندگی است همچون آزادی،امنیت،عدالت،رفاه،تعلیم،نان،آب،کالا وازدواج،صحت محیطی،ابعاد اخلاقی.

2.درنبود صحت مفهوم لذت برای زندگی احـــــــــــــــــساس نخواهد شد.

3.نعمت صحت است که استعداد هارا رشد داده بارآور وثمربخــــــــــــــــــــش می کند .

4.صحت خوب وتفکر سالم ومنطق اصیل شخصیت رابرجسته وخد متگذار می کند .

5.طهارت رادرهمه ابعاد مدارومحور بوده ودردین طهارت مفتاح صلوة معرفی شده .

6.صحت زمینه ومجال برای عبادت بوده وفرصت ارزنده درامرتقدیم اعمال صالحه برای فردای محشرمی باشد .

7.صحت است که قوت مطرح می شود وقوت است که شخصیت مسلمان رابرجسته وبارز می سازد .

وصلی الله تعالی علی رسول خیرخلقه محمد وعلی آله واصحابه اجمعین

 

Payam-e-Haq MagazineShow more