حقوق والدین از منظردین مبین اسلام

الحمدلله الذی جعل حقوق الوالدین من اعظم الواجبات بقوله(وباالوالدین احسانا)والصلاة والسلام علی معلم البشریة وآله واصحابه اجمعین وبعد:

قال  الله تبارک وتعالی:(وَقَضَى رَبُّكَ أَلاَّ تَعْبُدُواْ إِلاَّ إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِندَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلاَهُمَا فَلاَ تَقُل لَّهُمَآ أُفٍّ وَلاَ تَنْهَرْهُمَا وَقُل لَّهُمَا قَوْلاً كَرِيمًا (23)اسراء.

سپس نیکی واحسان به والدین ( پدر ومادر) را به  تعقیب عبادت خدواوند آورده بعد از عبادت الله متعال خدمت والدین را از مهمترین فرایض ونیکیها قرار داده است (وبالوالدین احسانا) وبه پدر و مادر احسان کنید، چگونگی این احسان،خدمت ونیکی فرزند باپدر ومادر درسوره اسرا آیت 23_ 24 با تفصیل بیشترچنین آمده است:

پروردگار تومقرر کرد که جز او را نه پرستید وبه پدر ومادر(خود) احسان کنید،اگریکی از آن دویا هردو درکنار تو  به سالخوردگی رسیدند به آنها حتی(اف)مگو وبه آنان پرخاش مکن وبا آنها سخن شایسته بگوی .واز سرمهربانی بال فروتنی برآنان بگستر وبگو:پروردگارا آن دو را رحمت کن چنانکه مرا در خردی پروردند"

آیه فوق چگونگی احسان ونیکی فرزند نسبت به پدر ومادر را بیان نموده است بخصوص درهنگامیکه پدر ومادر به سن پیری میرسند،ضعف وناتوانی در اواخر عمر برآنان غلبه می یابد،ونیازبیشتری به خدمت،ادب واحترام فرزند شان دارند،خداوند به مسلمانان دستور میدهد که همیشه امور ذیل را درحق والدین شان انجام دهند که این امور مصداق حسن معامله ورفتارنیک با آنها بشمار میرود:

2

1درمقابل آنچه که از پدرو مادرش مشاهده میکند نباید کوچکترین بی ادبی مانند گفتن کلمه (اف) از خودنشان دهد.

2 نباید برسرایشان داد بزند وچیزی بگوید که باعث ناراحتی پدرو مادرش شود

3 با کمال ادب واحترام والفاظ شیرین با انان سخن گوید.

4 با کمال تواضع،احترام وفروتنی توام با مهربانی با ایشان برخورد نماید.

1. باید برای پدر ومادرش درپیشگاه خدا طلب آمرزش کند،حق واحسان آنان را نسبت به خود فراموش ننماید، ای بندگان خداوند،تقوای إلهی را به جا آورید واو را اطاعت کنید، پس چه بسیار است پیروزی افراد خوشبختی که اطاعت از دستورات خدا می کنند وچه بسیار است ناامیدی کسانی که گناهکارند ونسبت به نعمتهای خداوند کورند.خداوند متعال می فرماید.

     ﭽ ﭶ  ﭷ  ﭸ  ﭹ  ﭺ    ﭻ  ﭼ  ﭽ  ﭾ  ﭿ  ﮀ  ﮁ  ﮂ     ﮃ  ﮄ   ﮅ  ﮆﭼ  لقمان: ١٤

ترجمه: و انسان را نسبت به پدرومادر خود توصیه کردیم که مادرش اورا از پاره شب دیگردرشکم خود حمل وبار داری کرد واو را دو سال بزرگ وتروخشک کردند، تااینکه  مرا (خداوند) و والدین خود را شکرگویید وبه راستی که سرنوشت شما به سوی من است .

از عبدالله بن مسعود (رض) نقل است که گفت:ازپیامبرصلی الله علی وسلم ) سوال کردم: چه کاری نزد خداوند متعال دوست داشتنی تراست؟فرمود:

( الصلاةعلی وقتها قلت: ثم ای قال: برالوالدین . قال: الجهاد فی سبیل الله )

خواندن نماز دروقت آن،گفتم سپس چه چیزی؟ فرمود: نیکی به پدر ومادر .گفتم بعد چه چیزی؟ فرمود جهاد کردن در راه خدا.

واز ابی هریره (رض) نقل است که فرمود(لایجزی ولدًوالده الا ان یجده مملوکا فیشتریه فیعتقه).

هیچ پسری یک پدررا پاداش نمی دهد مگروقتی که اورا برده می بیند پس اورا می خرد وبعد آزادش می کند باز از خود ابی هریره (رض) نقل است که گفت : مردی نزد پیامبرخدا صلی الله علی وسلم ) آمد وگفت ای رسول الله چه کسی ازمیان مردم صاحب حق تر است  که با او رفتا ر نیک داشته باشم؟

(قال امک قال ثم من؟ قال امک قال ثم من ؟ قال امک . قال ثم من ؟ قال ابوک) متفق علیه)

3

( فرمود:مادرت.مرد گفت: سپس چه کسی ؟ فرمود: مادرت ، مرد گفت : سپس چه کسی ؟ فرمود مادرت ، باز مرد گفت: سپس چه کسی ؟ فرمود : پدرت .

وهمچنین از ابی هریره (رض) این حدیث از پیامبر(ص) نقل است که فرمود

(رغم انفه ثم رغم انفه ثم رغم انفه من ادرک ابویه عند الکبر فلم ید خل الجنة) رواه مسلم

خوارو ذلیل شد،سپس خوار وذلیل شد وباز هم خوار ذلیل شد، کسیکه پدر ومادرخود را فراموش کرد، پس وارد بهشت نمی شود.پس خداوند بلند مرتبه وپاک ومنزه بعد از عبادتش دومین سفارش را توجه به پدرومادر قرارداده،برای اینکه آنها سبب وجودفرزندان وزندگیشان هستند.

وفرزندان را ازجان خود برترمی دانند زیرا که یاد گیری سخن وراه رفتن وتربیت وتعلیم برعهده پدرومادر است.ورضایت خداوند در رضایت والدین است.

و بهشت زیرپای والدین است واگرکسی می خواهد فرزندانش به اونیکی کنند،پس اوبه پدرومادر خودنیکی کند .

وهیچ عقوبتی از عقوبت خشم وناراحتی والدین به یک شخص سریع تر نمی رسد ودر به خشم آوردن پدر ومادر هلاکت دراین دنیا و دین است وحق ارحام درواقع همان گرامی داشتن والدین است.

پس ای مسلمانان متدین!

بیائید خود را الگو بسازیم برای  فرزندان ونونهالان خود، تابا اخلاق حمیده،تربیه سالم وروح وطندوستی آنهارا تربیه نمائیم .

وای جوانان عزیز!آگاه باشید که آینده بدست شماست،وقت را غنیمت شمرده،درتعلیم وفراگیری علوم ومعارف،احترام والدین وبزرگان واقتداء باسیرت رسول الله صلی الله علیه وسلم کوشاباشید،والدین شما به  خدمت ودستگیری شما نیاز دارند آنها چند روز در نزدشماامانت هستند اینکه میگویند:

«اخشوشنوا فان النعمة لاتداوم»

والدین نعمت بزرگ خداوند است پس درمقابل شکران این نعمت الهی وجیبه دینی خود را بجا آورید